9. okt. 2014

MIMBERA – UČITELJ, UČENIK, RODITELJ



الْحَمْدُ لِلَّهِ  رَبِّ الْعَالَمِينَ، نَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ، وَ نَسْألُهُ الكَرَامَةَ فِيماَ بَعْدَ الْمَوْتِ لَنَا وَ لِجَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ. وَنَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا وَ مِنْ سَيِّئاتِ أعْمَالِنَا. مَنْ يَهْدِهِ اللَّهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ يُضْلِلْ فَلاَ هَادِيَ لَهُ.
وَأشْهَدُ أنْ لا إِلَهَ إِلاّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، أرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَ سِرَاجًا مُنِيرًا لِيُنْذِرَ مَنْ كَانَ حَيًّا وَ يَحِقَّ الْقَوْلُ عَلىَ الْكَافِرِينَ. صلى الله تعالى عليه وعلى آله وأولاده وأزواجه وأصحابه وأتباعه. وخلفائه الراشدين المرشدين المهديين من بعده. ووزارئه الكاملين في عهده. خصوصا منهم على ساداتنا أبي بكر وعمر وعثمان وعلي. وعلى بقية الصحابة والقرابة والتابعين. والذين اتبعوهم بإحسان إلى يوم الدين، رضوان الله تعالى عليهم وعلينا أجمعين. أما بعد، فيا عباتد الله، اتقوا الله وأطيعوه. إن الله مع الذين اتقوا والذين هم محسنون ...:
قال الله تعالى فى كتابه الكريم :
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
وَوَصَّىٰ بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَيَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ لَكُمُ الدِّينَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ [٢:١٣٢]
صدق الله العظيم
      U ime Allaha, Milostivog, Samilosnog! 

    Hvala je Allahu dž.š. Milostivom, Samilosnom. Svjedočimo da nema Boga do Allaha, Koji je nebesa i zemlju učinio učionicom gdje učimo o Stvoritelju i Njegovim stvorenjima i služimo Ga sa razumijevanjem. Svjedočimo da je Muhammed a.s. Allahov poslanik, koji je isticao našu potrebu za sticanjem znanja o životu kako bismo taj život mogli provesti u potpunoj pokornosti Stvoritelju.

     Dragi brate i poštovana sestro, danas je petak 16. zu-l-hidždže 1435. ili 10. oktobar 2014. godine. Ovo je 49. hutba u novoj godini. Prošli petak govorismo o Kurban bajramu a danas ćemo o učitelju, učeniku i roditelju.

    Porodica je prva i najvažnija odgojno-obrazovna ustanova za djecu. Roditelji su jedna od karika u odgajanju našeg podmlatka. Bez njihove podrške bilo bi vrlo teško ostvariti iole ozbiljnije rezultate izvanporodičnog islamskog odgoja i obrazovanja kakav je mekteb, naprimjer. Za nas je jako važno kako se odnosimo do Islamske zajednice (njenih organa): Sabora, Rijaseta, muftija, medžlisa i džemata, te njihovog odnosa do nas, njihovih konzumenata: džematlija, namaščija, učenika na vjeronauci, u mektebu.

  Muallim je taj koji će svojim stručnim kompetencijama, visokim moralnim kvalitetima i svojom posvećenosti pozivu biti roditeljima garant ispravnosti njihove odluke da djecu upišu i šalju u mekteb, ali i snažan argument u njihovoj ustrajnosti da od djece traže redovnost u pohađanju i kvalitet u ovladavanju sadržajima koje im daje mekteb.

     Motivacija

    Za bilo kakvu aktivnost i rad potrebno je dobiti a bome i pružiti motivaciju. Svako voli podršku a naročito učenici u mektebima. Dahabetile danas, kada su nam djeca izložena agresivnom djelovanju masmedija, ulice i sumnjivih i dvomljivih utjecaja i doktrina u pogledu na ovaj i onaj svijet. Dakle, Motivacija (lat. movere – kretati se) – ideja pokretačke snage koja nas navodi na određenu aktivnost. Motivacija se može proučavati na dva različita nivoa. Imaju dvije: OPĆA MOTIVACIJA ZA UČENJE, trajna (cijeli život) je i široka dispozicija (različita područja) koja se očituje kao težnja za usvajanjem znanja i vještina u različitim situacijama učenja. SPECIFIČNA MOTIVACIJA ZA UČENJE odnosi se na motivaciju učenika za usvajanjem sadržaja u određenom mektepskom predmetu ili području. Više ovisi o vanjskim činiteljima kao što su ponašanje učitelja i sadržaj koji se uči.

   Red i disciplina

   Učitelj je važna karika u podučavanju. Najčešće teškoće na koje nailazi su red u razredu i postizanje, te održavanje discipline u učionici; to se događa kada dođe do ometanja rada, nepoštivanje drugih učenika, opreme i učitelja, nepažnja, te nedostatak odgovornosti i motivacije.

   Provjera razumijevanja

  Učitelj vjeronauke, dakle muallim se mora sistematski pripremati za čas(ove) vjeronauke. Jerbo, nije lahko izaći pred učenike koji su u već obrazovnom sistemu osnovnih i srednjih škola. Učenici brzo uvide nespremnog učitelja, ,pročitaju' vjeroučitelja koji improvizira. Tokom izlaganja i uvježbavanja učitelj treba pratiti učenikove izraze lica kako bi otkrio znakove čuđenja i zbunjenosti. Prije nego što prijeđe na novi dio gradiva, važno je da postavljanjem pitanja provjeri koliko su učenici razumjeli ili da ih potiče da mu sami postavljaju pitanja. Učitelj treba ovladati složenom komunikacijskom vještinom koja uključuje odvijanje nekoliko procesa:

1.    vođenje računa o ciljevima nastavnog sata

2.    praćenje vlastite komunikacije

3.    praćenje učeničkih verbalnih i neverbalnih znakova nerazumijevanja

4.    upravljanje učeničkim ponašanjem pri javljanju i odgovaranju

5.    razmišljanje o sljedećem koraku – davanju dopunskog objašnjenja ili novom pitanju

    Na uspjeh predavanja učitelj neka pazi da:

    Plan nastavne jedinice treba da je razumljiv i primjeren, nastavna jedinica je osmišljena tako da se p(r)obudi i održi učeničku pažnju i sudjelovanje, ponašanje učitelja je sigurno i poticajno, prijedlozi i ideje učenika se uvažavaju, nastavna sredstva, pomagala i pribor, dobro se koriste, nastavno je vrijeme dobro iskorišćeno, izgled učionice je radno poticajan, a raspored namještaja olakšava izvođenje predviđenih aktivnosti, atmosfera je opuštena, usmjerena na ostvarivanje predviđenih zadataka, odnosi učenika i učitelja temelje se na međusobnom uvažavanju, jasna su pravila kojih se dosljedno pridržavaju i učenici i učitelj.

    Saradnja sa roditeljima

    Velika i nezaobilazna karika u podizanju naših naraštaja su roditelji: Roditelji su članovi tima, partneri učiteljima na zajedničkom zadatku. Saradnja s roditeljima tek je dijelom usmjerena na prevenciju, odn. na rješavanje disciplinskih problema. Osim u boljem ponašanju ogledaju se i u boljim rezultatima, redovitijem pohađanju mekteba.

    Roditeljski sastanci - najuobičajeniji oblik komunikacije roditelja i učitelja. Njegova važna uloga je da potakne roditelje i na druge oblike saradnje. To se ogleda u individualnim razgovorima roditelja s učiteljom. Kućne posjete učitelja učenicima. Komuniciranje s roditeljima putem biltena, meilova i sms-ova, samo tako će imati velike koristi za učenika i daće podstrek učitelju.

    Koristi od  učiteljeve komunikacije s roditeljima

1.    Upoznajte što detaljnije porodicu svakog učenika kroz razgovor s roditeljima, s učenikom ili posjetom kući.

2.    Komunikaciju učitelj će održavati tokom cijele mektepske godine.

3.    Uspostaviće komunikaciju s roditeljima na samom početku školske godine.

4.    Ako se roditelji ne pojavljuju na roditeljskim sastancima ili informacijama nazvaće ih ili napisati im pismo i opisati što se događalo s djetetom u mektebu..

5.    Učitelj neće roditeljima govoriti samo o lošim stvarima u njihova djeteta.

6.    Kad upozna roditelje, kao učitelji razmisliće o mogućnosti njihovog uključivanja u život i rad mekteba.

     Ključne vještine kojima učitelj treba obvladati:


1.    vještine planiranja i izvođenje poučavanja

2.    vještine utvrđivanja cilja učenja

3.    vještine upravljanja razredom kao socijalnom zajednicom

   Tehnika predavanja

- Učiteljevo izlaganje gradiva od 5 do najviše 30 min. Izlaganje se sastoji od izravnog predavanja u kojem se iznose činjenice, opisi i objašnjenja. Vrlo je važno pridržavati se plana izlaganja kako bi učenici shvatili organizaciju sadržaja i odnos glavnih pojmova.

   Struktura časa:

1. POČETAK PREDAVANJA  - dio u kojem se određuje cilj i širi kontekst izlaganja, tj. navijesti se srž predavanja

2. SREDINA PREDAVANJA – dio u kojem se izlažu ključni pojmovi i njihov međuodnos te se daju konkretni primjeri i dodatna objašnjenja. Kada je riječ o izlaganju nekog pravila ili načela treba koristiti tehniku pravilo – primjer – pravilo.

3. ZAVRŠETAK PREDAVANJA – dio u kojem se iznose glavni zaključci i ponavljaju najvažniji dijelovi. To je prilika da se sažeto prikaže tema pri čemu učitelj i učenici prolaze kroz ono što se naučilo i povezuju to s budućim učenjem.

    Aktivnosti izvan mekteba

    Iako se direktno, živo poučavanje, odvija uz visok stupanj učiteljevog napora, u ovoj etapi tu ulogu je moguće prenijeti na drugu osobu ili na posebna nastavna pomagala. Tu ulogu mogu odigrati i tekstovi za programirano učenje kao što je učenje Kur'ana slušajući ili video program za klanjanje namaza

    Ne zaboraviti:

   Da, Pravi stručnjaci, učitelji žele učiniti što više i što bolje u svojem poslu, a suočeni s problemom u stanju su doći do rješenja koje vodi računa o interesima i učenika, mekteba i zajednice. Analitički posmatrači su u stanju pažljivo razmotriti sve aspekte situacije, ali nemaju volje ništa u vezi s time učiniti. Uzaludni učitelji bi vrlo rado sve učinili, ali nisu u stanju odrediti korake koji će ga dovesti do cilja.

    Proces obrazovanja je u biti putovanje Allahu. Zato je Poslanik a.s. kazao: “Neka je proklet onaj dan u kojem ništa nisam naučio kako bih se Allahu približio.” – “Poštujte svoju djecu i lijepo ih odgajajte.” (Ibn Madže)

  Imam Gazali, jedan od najistaknutijih muslimanskih mislilaca i autora svih vremena smatra da je dužnost svakog učitelja, pa tako i imama, da svakog učenika bezuvjetno prihvati kao svoje dijete. Gazali objašnjava da su učitelj i učenik ili imam i džematlija putnici što putuju Allahu dž.š. Dakle, obrazovanje je putovanje ka Allahu dž.š.. To zato, jer, vrlo često na djecu, učenike i džematlije dublji i jači utisak će ostaviti to kako poučavamo nego ono čemu poučavamo. Muhammed s.a.v.s. je pohvalio blagost, naredio olakšavanje, a zabranio rastjerivanje.

    Skromnost i poniznost su ključ uspješnosti u učenju. Hazreti Alija r.a je bio posebno strog u zahtjevanju da se učitelj mora poštovati upozorivši: ,,Ne gledaj da svome učitelju postavljaš zamke. Kad god pogriješi, budi spreman da ga opravdaš. U pokornost Allahu spada i to da učitelja poštuješ i slušaš dok god on Allaha bude slušao i pokoravao Mu se. Budi mu pri ruci i čim mu što zatreba, budi prvi da priskočiš.”

      Dova

    Molimo dragog Boga dž.š. da nam iz Svoje neizmjerne milosti podari imame i učitelje, koje će krasiti bogobojaznost, skromnost i požrtvovanost i koji će našu djecu prihvatiti kao svoju - bez predrasuda. Molimo Allaha dž.š. da našim učenicima podari znanje od kojeg će koristi imati i na ovom i budućem svijetu Ahiretu, Amin!

    Uzvišeni, daj nam razuma da poslušamo prije nego nešto kažemo, da razmislimo prije nego nešto napišemo,  da oprostimo prije nego se zase, pomolimo,  da budemo samokritični prije nego se odlučimo da drugoga kritikujemo, da nikada ne odustanemo prije nego pokušamo, da podijelimo u hajr prije nego na Ahiret preselimo! Amin!
ألا إن أحسن الكلام و أبلغ النظام. كلام الله الملك العزيز العلام. كما قال الله تبارك و تعالي في نظم الكلام: و إذا قريئ القرآن فاستمعوا و أنصتوا لعلكم ترحمون.
أعوذ بالله من الشيطان الرجيم. بسم الله الرحمن الرحيم: إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ.
[جلوس]
بارك الله لنا و لكم و لسائر المؤمنين و المؤمنات و المسلمين و المسلمات الاحياء منهم و الاموات يرحمتك يا أرحم الرحمين
الخطبة الثانية
الحمد لله حمد الكاملين. و الصلاة و السلام علي رسولنا محمد و آله و صحبه أجمعين. تعظيما لنبيه و تكريما لفخامة شأن شرف صفيه. فقال عز و جل من قائل مخبرا و آمرا: إن الله و ملائكته يصلون علي النبي, يا أيها الذين آمنوا صلوا عليه و سلموا تسليما.
اللهم صلي علي محمد و علي آل محمد, كما صليت علي ابراهيم و علي آل ابراهيم, إنك حميد مجيد.
اللهم بارك علي محمد و علي آل محمد, كما باركت علي ابراهيم و علي آل ابراهيم, إنك حميد مجيد.
اللهم أصلح أحوالنا, و أحسن أعمالنا, و بلّغْنا مما يرضيك آمالنا, و ولِّ اُمورنا خيارنا, و لا تولَّ اُمورنا شرارنا, و لا تؤاخذنا بما فعل السفهاء منّا, و كن لنا و لا تكن علينا. اللهم اجعل هذا البلدآمنا, مؤمنا, مطمئنّا و سائر البلاد المسلمين برحمتك يا أرحم الرحمين.
ان الله يأمر بالعدل و الإحسان ، و ايتاء ذي القربي و ينهي عن الفحشاء و المنكر و البغي يعظكم لعلكم تذكرون. صدق الله العظيم
Literatura: Tefsir ibni Kesir, Sahihul Buhari, SNAGOM ISLAMSKOGA OBRAZOVANJA DO SNAŽNE ISLAMSKE LIČNOSTI I ZAJEDNICE, Senad Agić, www.sajt.com.hr., Ibrahim Begović

Nijaz Salkić

Ni komentarjev:

Objavite komentar